ضرورت وحی و پیامبری

2. برپاداري قسط و عدل :خداوند مي فرمايد:

ما رسولان خود را با دلائل روشن فرستاديم، و با آنها كتاب (آسمانى) و ميزان (شناسايى حق و قوانين عادلانه) نازل كرديم، تا مردم قيام به عدالت كنند، و آهن را نازل كرديم كه در آن قوت شديدى است، و منافعى براى مردم، تا خداوند بداند چه كسى او و رسولانش را يارى مى‏كنند بى‏آنكه او را ببينند، خداوند قوى و شكست ناپذير است‏.منظور از بينات و دلايل روشن ادراكات عقلي و خردورزهاي صحيح علمي و معجزات و كرامات  عملي است همچنين مراد از  كتاب برخي از  معارف و احكام  و عقايد  و اخلاق و ساير علوم است ميزان و معيار صحيح نيز همراه كتاب معصوم است و هيچ ميزاني دقيق تر از سيره و روش و راهكارهاي معصومانه پيامبر و پيشوايان دين نيست.(جوادي آملي عبدالله،تفسير موضوعي ،وحي و نبوت، قم، نشراسراء، سال 1381ش،چ اول، ج 3،ص174)

1-اجتماعی بودن بشر :انسان موجودي است كه داراي يك سلسله علوم و ادراكات مي­باشد، و مي خواهد از هر طريقي كه ممكن است براي رسيدن به نفع خودش از موجودات ديگر استفاده كند، به همين جهت از عالم ماده شروع كرده الات و ادواتي درست مي­كند تا بوسيله انها به موجودات ديگر مسلط شود و در نتيجه اين را پذيرفت كه به هر اندازه كه از ديگران بايد استفاده كند بايد به ديگر ان هم اجازه بدهد كه از او به همان اندازه بهره­كشي كنند. و در نهايت پي­برد كه بايد يك زندگي اجتماعي داشته باشد. اين زندگي اجتماعي بايد به نوعي باشد كه هر صاحب حقي به حق خودش برسد، و مناسبات و روابط متعادل باشد، و اين همان عدالت اجتماعي است شكي نيست كه انسان­ها از لحاظ خصوصيٌات با يگديگر اختلاف دارند؛چنانكه قرآن كريم به آن اشاره كرده و فرموده است:« و اگر پروردگارت مى‏خواست، همه مردم را يك امّت (بدون هيچ گونه اختلاف) قرار مى‏داد ولى آنها همواره مختلفند مگر كسى را كه پروردگارت رحم كند! و براى همين (پذيرش رحمت) آنها را آفريد! و فرمان پروردگارت قطعى شده كه: جهنّم را از همه (سركشان و طاغيان) جنّ و انس پر خواهم كرد!» سوره هود ايه 118،119

در توحيد از هشام بن حكم روايت كرده كه گفت: زنديقى كه نزد امام صادق‏(ع) آمده بود، از آن جناب پرسيد: از چه راهى انبياء و رسل را اثبات مى‏كنى؟ امام صادق (ع)  فرمود: ما بعد از آنكه اثبات كرديم كه آفريدگارى صانع داريم، كه ما فوق ما، و ما فوق تمامى مخلوقات عالم است، و صانعى است حكيم چنين صانعى جايز نيست كه به چشم مخلوقاتش ديده شود، و او را لمس كنند، و با او و او با مخلوقات خود نشست و برخاست كند، خلق با او و او با خلق بگومگو داشته باشد. پس ثابت شد كه بايد سفرايى در خلق خود داشته باشد، تا آنان خلق را به سوى مصالح و منافعشان و آنچه مايه بقايشان است و تركش باعث فنايشان مى‏شود هدايت كنند، پس ثابت شد كه خدا در ميان خلق افرادى دارد كه خلق را از طرف او كه حكيم و عليم است به سوى نيكى‏ها امر مى‏كنند، و از بديها نهى مى‏نمايند. در اينجا ثابت مى‏شود كه خدا در خلق زبانهايى گويا دارد، كه همان انبيا و برگزيدگان از خلق اويند، حكمايى هستند مؤدب به حكمت او، و به همان حكمت مبعوث شده‏اند، و در عين اينكه از نظر خلقت ظاهرى مانند ساير افرادند از نظر حقيقت و حال غير آنهايند، بلكه از ناحيه خداى حكيم عليم مؤيد به حكمت و دلائل و براهين و شواهدند، شواهدى چون زنده كردن مردگان، و شفا دادن جذاميان، و نابينايان، پس هيچ وقت زمين از حجت خالى نمى‏ماند، همواره كسى هست كه بر صدق دعوى رسول و وجوب عدالت خدا دلالت كند.(علامه مجلسى، بحار الأنوار، 110 جلد، - مؤسسة الوفاء بيروت ، 1404 هجرى قمرى؛ج 11 ص‏32)

  مردم (در آغاز) يك دسته بودند سپس خداوند، پيامبران را برانگيخت تا مردم را بشارت و بيم دهند و كتاب آسمانى، كه به سوى حق دعوت مى‏كرد، با آنها نازل نمود تا در ميان مردم، در آنچه اختلاف داشتند، داورى كند. (افراد باايمان، در آن اختلاف نكردند) تنها (گروهى از) كسانى كه كتاب را دريافت داشته بودند، و نشانه‏ هاى روشن به آنها رسيده بود، به خاطر انحراف از حق و ستمگرى، در آن اختلاف كردند. خداوند، آنهايى را كه ايمان آورده،بودند، به حقيقت آنچه مورد اختلاف بود، به فرمان خودش، رهبرى نمود. (امّا افراد بى ‏ايمان، هم چنان در گمراهى و اختلاف، باقى ماندند.) و خدا، هر كس را بخواهد، به راه راست هدايت مى‏كند.(سوره بقره آيه 213)

از آنجا كه انسان موجودي است حقيقي و داراي استعداد رسيدن به آخرين مرحله كمال است، خداوند متعال هم از هيچ گونه فيض و بخششي كوتاهي ندارد  بنابراين به هر شخصي به اندازه استعداد او كمالاتي اعطا مي­كند تا به فعليٌت برسد كه هر كس داراي صفات نيك و اخلاق پسنديده­اي است كمال او بهشت و اگر داراي اخلاق فاسد باشد كمال او دوزخ مي­باشد از اين رو، بحث نياز ضروري انسانها به وحي و شريعت و نبوٌت، مسئله­ای حقيقي و مورد نياز مي­باشد.

شريعت و نبوٌت در لغت و اصطلاح :شريعت از شرع گرفته شده و به معني راه آشكارا «شرعت له طريقا» يعنى راهى به او نمودم و آشكار كردم. شرع در اصل مصدر است سپس اسم شده به راه آشكار و به آن شرع (بفتح و كسر اول) و شريعت گفته شده و بطور استعاره به طريقه خدائى اطلاق شده است   الشرعة: الدين‏(شرع: يعني دين)نبوت: (كه از نبي گرفته شده است) اين لفظ (نبي) كه بر وزن فعيل است اگر بمعنى فاعل باشد معنايش خبر دهنده است؛ زيرا كه نبىّ از جانب خدا خبر مي دهد و اگر به معنى مفعول باشد معنايش خبر داده شده است كه نبىّ از جانب خدا خبر داده مي­شود شريعت در اصطلاح: به معناي مجموعه عقايد اخلاقي و قوانين و مقرراتي  است كه براي اداره امور جامعه انساني و پرورش انسانها مي­باشد.